aforizmadan terşih

"İnsanın belli başlı iki günahı vardır, öbürleri bunlardan çıkar: Sabırsızlık ve tembellik. Sabırsız oldukları için Cennet'ten kovuldular, tembelliklerinden ötürü geri dönemiyorlar. Ama belki de belli başlı sadece bir günahları var: Sabırsızlık. Sabırsızlıklarından ötürü kovulmuşlardı, sabırsızlıklarından ötürü geri dönemiyorlar."
Franz Kafka, 1917-1918, "Günah, ızdırap, umut ve doğru yol üzerine aforizmalar"

Sevgili Kafka, bizlere bu fikrinden bahsederken sabırsızlık etmiş ve ilk bulgusundan aslında daha doğru olabileceğini düşündüğü ikinci bulgusundan ilkinden önce bahsetmiş değildi. Nitekim metin hatem bulmadan dilediğince değiştirebilirdi. O vakit aslında Kafka bize sadece ne düşündüğünü değil nasıl düşündüğünü de göstermek istemişti. Üstelik karar veremediğini de. Oysa biz eğer bugün böyle bir düşünüşe çıksaydık muhtemelen derdik ki "Her günahta şirke giden bir yol vardır." Ama belki de "Her günahta şirke giden ve şirkten gelen zıt iki şeritli bir yol vardır." demeyi daha doğru bulabilirdik. Zira biz sabırsızlığı ademoğlunun ilahlık iddiasına dayandırmayı yeğleriz. Ademoğlu kudret iddia eder, hikmet iddia eder, malikiyet iddia eder, rububiyet iddia eder. Yani eğer tecelliyatı Sahibi'ne teslim etmez ise günaha girer. Bu şirkten gelen yolu ifade eder. Şirke giden şeridi görmek ise idrake muhtemelen daha açıktır.